14 Δεκεμβρίου 1995 μέχρι 4 Δεκεμβρίου 2004
Ως επακόλουθο της καταστροφικής και ολοκληρωτικής διαμάχης, που ξέσπασε στην παραπάνω πρώην επαρχία της Γιουγκοσλαβίας το Καλοκαίρι του 1991, η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο ΟΑΣΕ, ανέλαβαν αρκετές πρωτοβουλίες για την εδραίωση της ειρήνης και του διαλόγου στην περιοχή.
Ο Ο.Η.Ε. με την υπ’ αριθμ. 713(1991) απόφαση της 25ης Σεπτεμβρίου 1991, κάλεσε όλα τα έθνη να εφαρμόσουν ένα γενικό «εμπάργκο» όπλων και στρατιωτικών υλικών εναντίον της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
Στις αρχές του 1992 εγκαταστάθηκε στο έδαφος της πρώην Γιουγκοσλαβίας η UNPROFOR, με εντολή την παρεμβολή ανάμεσα στους αντιμαχόμενους. Παράλληλα, για πρώτη φορά, αναπτύχθηκε στο έδαφος της ΠΓΔΜ και η UNPREDEP.
Η διαμορφωθείσα κατάσταση στην Β-Η, λόγω μη αποδοχής του ειρηνευτικού σχεδίου, έντασης των συγκρούσεων, σοβαρά διεθνή αντικρουόμενα συμφέροντα κ.λ.π., οδήγησαν τα Η.Ε., να αποσύρουν τις δυνάμεις της UNPROFOR από την πρώην Γιουγκοσλαβία.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας του Dayton της 21ης Νοεμβρίου 1995, της οποίας το τελικό κείμενο υπογράφηκε στο Παρίσι στις 14 Δεκεμβρίου 1995, και την έκδοση της υπ’ αρίθμ. 1031 απόφασης του ΣΑ/Ο.Η.Ε., αποφασίστηκε η σύσταση από το ΝΑΤΟ Πολυεθνικής Στρατιωτικής Δύναμης με ζώνη ευθύνης τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και ονομασία IFOR (Implementation Force – Δύναμη Επιβολής Ειρήνης). Η επιχείρηση έλαβε την κωδική ονομασία “JOINT ENDEAVOR” και το ΚΥΣΕΑ, με την υπ’ αριθμόν 1 της 10ης/1995 Συνεδρίασης του ΚΥΣΕΑ, αποφάσισε τη συμμετοχή της Ελλάδας.
Στην σύνοδο κορυφής της Κωνσταντινούπολης στις 28 Ιουνίου 2004, ελήφθη η επίσημη απόφαση από το ΝΑΤΟ, για τερματισμό της SFOR και την ανάληψη επιχείρησης υπό την Ευρωπαϊκή Ένωση την 4η Δεκεμβρίου 2004 με την επονομασία “ALTHEA”.
Παράλληλα δημιουργήθηκε Νατοϊκό Στρατηγείο στο Σεράγεβο ( NHQ Sarajevo) με έναρξη στελεχώσεως του από τον Ιούλιο 2004 και λειτουργίας του από τον Δεκέμβριο 2004.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
Η Ελληνική συμμετοχή αρχικά αποτελούνταν από:
• Ένα ειδικό Λόχο Μεταφορών, δύναμης 250 ανδρών με 117 οχήματα, που εντάχθηκε στο Βελγικό Τάγμα Μεταφορών με έδρα το VISOKO, που ονομάστηκε Ελληνική Δύναμη Βοσνίας (ΕΛΔΥΒ).
• Μία Φρεγάτα και δύο Ναρκαλιευτικά, για τις ανάγκες της επιχείρησης SHARP GUARD.
• Δύο Α/Φ C-130 και 17 άνδρες ως προσωπικό υποστήριξης, με έδρα το RIMINI ΙΤΑΛΙΑΣ, για τις ανάγκες μεταφορών προσωπικού και υλικών των IFOR – SFOR.
• Δεκαπέντε Αξιωματικούς, για ενίσχυση των Στρατηγείων.
Το Νοέμβριο του 1996 το ΚΥΣΕΑ αποφάσισε την παράταση της συμμετοχής της ΕΛΔΥΒ στην πολυεθνική δύναμη, η οποία στις 20 Δεκεμβρίου μετονομάστηκε σε SFOR (Stabilization Force). Η αποστολή της ΕΛΔΥΒ, στο πλαίσιο των γενικών αποστολών της SFOR, ήταν η εκτέλεση μεταφορών εφοδίων και υλικών πάσης φύσεως από και προς τα αεροδρόμια και τα λιμάνια της Βοσνίας, με σκοπό την ανοικοδόμηση και ανασυγκρότηση της χώρας.
Η ΕΛΔΥΒ, αποτελούνταν από ένα Λόχο, συνολικής δύναμης 280 ανδρών που εγκαταστάθηκε σε στρατόπεδο στο Βίσοκο, 28 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Σεράγεβο, μαζί με δυνάμεις από το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και την Αυστρία. Το υπόψη Τάγμα Μεταφορών έλαβε την κωδική “BELUGA”, από τα αρχικά των συμμετεχόντων κρατών.
Την 1η Απριλίου 1997 το Βέλγιο που ασκούσε τη διοίκηση του στρατοπέδου αποχώρησε από τη BELUGA και η ΕΛΔΥΒ ανέλαβε την Ηγεσία της εν λόγω δύναμης.
Στις 28 Ιουνίου 1998 μια Βουλγαρική διμοιρία, 26 ανδρών, ενσωματώνεται στην ΕΛΔΥΒ και με την αποχώρηση και του Λουξεμβούργου, η δύναμη μετονομάζεται σε HELBA (HELLAS-BULGARIA-AUSTRIA). Το όνομα αυτό ίσχυε και μέχρι αρχές του 2003, ημερομηνία επαναπατρισμού της ΕΛΔΥΒ, παρά την αποχώρηση του Αυστριακού Τάγματος Μεταφορών στις 14 Φεβρουαρίου 2000 και της Βουλγαρικής Διμοιρίας στις 14 Ιανουαρίου 2001.
Η ΕΛΔΥΒ επιτέλεσε τεράστιο έργο και έφερε σε πέρας περί τις 2000 αποστολές έχοντας διανύσει πάνω από 19 εκατομμύρια χιλιόμετρα, χωρίς κανένα ατύχημα, παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, την κακή κατάσταση των δρόμων και την επικινδυνότητα των δρομολογίων.
Μία άλλη σημαντική πρωτοβουλία της ΕΛΔΥΒ ήταν, σε συνεργασία με την Ελληνική Πρεσβεία στο Σεράγεβο και την οργάνωση “Γιατροί του Κόσμου”, να συγκεντρώσει από διάφορες πόλεις της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και της Σερβίας, 22 ανάπηρα παιδάκια, τα οποία έπεσαν θύματα ναρκών κατά τη διάρκεια του πολέμου και να τα μεταφέρει στην Ελλάδα όπου παρέμειναν για 15 ημέρες.
Η εκτέλεση ενός μεγάλου αριθμού αποστολών, χωρίς την ύπαρξη ατυχήματος, καταδεικνύει την άρτια οργάνωση και τον επαγγελματισμό που διέκρινε το Ελληνικό τμήμα ενώ οι σημαντικές μεταφορικές δυνατότητές του, ήταν ζωτικής σημασίας στο Σύστημα Διοικητικής Μέριμνας της πολυεθνικής δύναμης. Ακολούθως, η δύναμη της ΕΛΔΥΒ στα πλαίσια της SFOR μετασχηματίστηκε σε ένα Λόχο Μεταφορών με Διμοιρία Υγειονομικού και Εθνικό τμήμα υποστήριξης NSE, συνολικής δύναμης περίπου 100 ανδρών.
Επιπρόσθετα, στα Επιτελεία (HQs) της SFOR υπηρετούσαν συνολικά έξι (6) Έλληνες Αξιωματικοί.
Στη SFOR υπάγεται επίσης η ΑΜΙΒ(Αllied Military Intelligence Battalion), στην οποία η χώρα μας συμμετέχει με 2 άνδρες και το NIC (National Intelligence Cell), στο οποίο η χώρα μας συμμετέχει με 4 άνδρες.
Στα πλαίσια της αναθεώρησης από το ΝΑΤΟ των δυνάμεών του στην Βαλκανική, από Φεβρουάριο 2003 η χώρα μας συμμετέχει στην SFOR με το Λόχο Στρατονομίας, συνολικής δύναμης περίπου 45 – 50 ανδρών, ως Leading Nation στη Διεθνή Στρατιωτική Αστυνομία (IMP) της SFOR με έδρα το Στρατόπεδο BUTMIR (Σεράγεβο).
Η ανωτέρω δύναμη εγκαταστάθηκε στο Στρατόπεδο BUTMIR μετά την 10 Ιαν 2003, ενώ αντίστοιχα ο Λόχος Μεταφορών επέστρεψε στην Ελλάδα περί το πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου μετά την παράδοση υλικών και οχημάτων στον Λόχο Στρατονομίας.
